Ekzistojnë rregulla të caktuara, të cilat duhet të respektohen para se t’i qaseni dhurimit të gjakut. Përsëri do të theksojmë që të dhurohet gjak, personi duhet të jetë i shëndetshëm dhe në gjendje të përgjithshme të mirë (i pushuar mirë, të ketë konsumuar ushqim të lehtë dhe të ngjashme).
Indikacionet dhe kundërindikacionet e dhurimit të gjakut janë si në vijim:
TË DHËNA TË PËRGJITHSHME |
|
Mosha | 18-65 vjeç |
Pesha e trupit | > 50 kg |
Temperatura e trupit | < 37 ºC |
Pulsi | 50-100 / min. |
Tensioni (TA) | 90-180 / 50-110 mm Hg |
Hemoglobina | > 135 g/L( m ), > 125 g/L( `) |
Hematokritet | > 0.40(m), > 0.38(`) |
Sulfat bakri | > 1055(m), > 1053(`) |
Shtatzënia | 6 muaj pas lindjes apo abortit, përveç se në raste të jashtëzakonshme kur vendos mjeku |
Intervali i dhurimit | 3 muaj (meshkujt), 4 muaj (femrat) |
GJENDJE TË CILAT KËRKOJNË VLERËSIM INDIVIDUAL |
||
Alergjia | Personat me histori të dokumentuar të anafilaksës nuk duhet të pranohen si dhurues | |
Sëmundjet autoimune | Nëse është i përfshirë më tepër se një organ, ajo gjendje çon drejt refuzimit të përhershëm | |
Beta – talasemia | Bartësit heterozigot të gjenit beta – talasemik mund të jenë dhurures, nëse janë në gjendje të përgjithshme të mirë dhe nivel të hemoglobinës në kufi normal | |
Bronhitisi | Personat me shenja të rënda të bronhitisit kronik nuk duhet të pranohen si dhurures të gjakut | |
Ftohja (common cold) | Varësisht nga gjendja | |
Hipertensioni | Nuk duhet të pranohen si dhurues, personat me TA > 180 mm Hg (sistola) apo > 100 mm Hg (diastola) | |
Cikli menstrual | Nuk prolongohet dhurimi i gjakut | |
Alkoolizmi | Dhururesi nuk duhet të jetë i dehur | |
IMUNIZIMI PROFILAKTIK | ||
Inokulimi, vaksinimi | Periudha për marrje të vendimit | |
Vaksinë me baktere të atenuara dhe viruse
BCG, ethet e verdha, rubeola, fruthi, poliomyelitis (peros), mumps, vaksinë për kolerë me agjens të atenuar, vaksinë për paratifo me agjens të atenuar |
4 javë | |
Vaksinë me baktere të vdekura
Kolera, paratifo, vaksinë kapsulore polisaharide për paratifo |
Varësisht nga gjendja | |
Vaksinë me virus inaktiv
Poliomyelitis (injeksion), influenza |
Varësisht nga gjendja | |
Toksoide
Difteria, tetanusi |
Varësisht nga gjendja | |
Vaksina tjera
Hepatitis A, Hepatitis B, Rabies, encefalittick – borne |
Varësisht nga gjendja, pa ekspozim
Në rast të ekspozimit, pas 1 viti |
|
Serum me origjinë shtazore | 3 muaj | |
GJENDJE QË ÇOJNË NË REFUZIM TË PËRKOHSHËM |
|
Gjendja | Periudha për marrje të vendimit |
Endoskopi me biopsi (përdorim të instrumenteve fleksibile), lëndim inokulativ, akupunkturë, tetovazhë apo pirsing në trup, spërkatje e mukozave me gjak, transplant të indit apo qelizave me origjinë humane | Prolongohet për 6 muaj apo për 4 muaj me NAT test negativ për hepatit C |
Transfuzion i komponenteve të gjakut | Prolongohet për 6 muaj apo për 4 muaj me NAT test negativ për hepatit C. Në rast të injektimit të eritrociteve, si pjesë e programit të lejuar të imunizimit do të jetë i nevojshëm vlerësim klinik. |
Epilepsia | 3 vite pas ndërprerjes së terapisë dhe në këtë periudhë të mos përjetojë sulme |
Temperatura e trupit > 38 C | 2 javë pas largimit të simptomeve |
Sëmundjet e veshkëve | Glomerulonefriti akut: 5 vite pas largimit të tërësishëm të simptomeve |
Përdorimi i ilaçeve | Përdorimi i ilaçeve mund të jetë për shkak të sëmundjes bazë, e cila kërkon prolongim të dhurimit të gjakut. Vendimin për pranimin e dhuruesit e sjell mjeku, varësisht nga rasti dhe ilaçi i përdorur. |
Osteomieliti | 2 vite pas shërimit |
Ethet reumatike | 2 vite pas sulmit, pa shenja të sëmundjes kronike të zemrës. Komplikimet e vonshme janë shkak për refuzim të përhershëm. |
Ndërhyrje kirurgjikale | Ndërhyrje e madhe kirurgjikale: në përgjithësi 6 muaj pas operacionit. Ndërhyrje e vogël kirurgjikale: 1 javë pas ndërhyrjes, nëse nuk ka komplikime. Pacientët me histori për resekcion të lukthit, refuzohen përhershëm. |
Tuberkulozi, Bruceloza | 2 vite pas shërimit |
Sëmundjet tropikale | 6 muaj pas kthimit nga zonat tropikale, nëse nuk kanë pasur ethe apo shenja të sëmundjes |
GJENDJE QË ÇOJNË DREJT REFUZIMIT TË PËRHERSHËM |
|
Sëmundjet malinje | Personat me sëmundje malinje apo me histori të tillë, rëndom refuzohen përhershëm. Nga ky rregull mund të bëhet përjashtim, në disa raste, të selektuara nga mjeku. Për shmebull: te dhuruesit me kancer joinvaziv të cerviksit dhe terapi të suksesshme. |
Sëmundja e Creutzfeldt-Jacob
Lopët e çmendura |
Refuzohen të gjithë pacientët me sëmundje Creutzfeldt-Jacob apo sëmundje tjetër të prionit apo më parë të trajtuara me ekstrakt të hipofizës humane. |
Diabeti | Refuzohen vetëm pacientët me varësi të insulinës |
Përdorimi i ilaçeve | Vlerësim individual i mjekut (shiko listen në shtojcë) |
Sëmundjet kardiovaskulare | Histori të sëmundjes së zemrës, veçanërisht sëmundje koronare, angina pectoris, aritmi e rëndë e zemrës, sëmundje cerebro – vaskulare, trombozë e arterieve apo trombozë rekurente e venëve |
Gjendjet infektive | Bartës të HIV, HBV, HCV
babezioza, leishmanioza, ethet Q e tj. |
Sëmundjet e veshkëve | Glomerulonefriti akut:
5 vite pas shërimit të plotë |